Kerkheuvel Groet, Noord Holland

In Groet (Noord Holland) ligt een prachtig wit kerkje boven op een kerkheuvel, heel opmerkelijk in het landschap. De lokaal cultuurhistorische vereniging Scoronlo heeft veel historische bronnen onderzocht die terug gaan tot de 9e eeuw. In de bronnen wordt gesproken over een kerk die er in de 9e eeuw gelegen zou hebben, over herbouw van een kerk in latere eeuwen en over verwoesting in een van de vele oorlogshandeling die er plaats gevonden hebben. In onderstaande prent is een afbeelding van de kerk uit 1791 door Hendrik Tavenier waarin het kerkje boven de ingang een torentje heeft en verlenging heeft bij het koorgedeelte. het voorste deel staat er nog, het achterste deel zou in 1825 gesloopt zijn.

Scoronlo heeft een archeologisch onderzoek geinitieerd om meer te weten te komen over de ondergrond rondom het kerkje. Zijn er voorlopers? Is de heuvel natuurlijk of opgeworpen? In het voorjaar van 2021 heeft ArcheoPro een archeologisch onderzoek uitgevoerd, bestaande uit een booronderzoek en een geofysisch onderzoek. Tijdens het veldwerk hebben de vrijwilligers van Scoronlo assistentie verleend.

Geofysisch onderzoek

Het gebied rondom het kerkje is met zowel de EM als met de weerstandsmeter ingemeten. Dit met als doel oude funderingen te traceren.

Electromagnetisch onderzoek

In het EM onderzoek is duidelijk de grote lijn te zien dat de kerkheuvel een geheel vormt waarin direct aansluitend aan de kerk een verstoring is. De EM laat geen nadere structuren hierin zien.

Weerstandsonderzoek

De weerstandsmeting die in multiplexing modus uitgevoerd is waarbij op meerdere dieptes gelijktijdig gemeten wordt, leverde meer op. De verlenging van de kerk die in 1825 afgebroken is, is duidelijk te zien in het meetresultaat. Duidelijk vlak langs de kerk zijn ook verstoringen in de metingen te zien die wijzen op of een bredere voorganger of op een brede uitgravingsput bij de bouw van de kerk. In de foto's hieronder zijn de vrijwilligers bezig met de weerstandsmeter.

Boringen

Voor het booronderzoek zijn 31 borignen gezet. Op enkele plaatsen zijn zogenaamde uitbraaksleuven aangetroffen waarin mortel en baksteenfragmenten aangetroffen zijn. Deze uitbraaksleuven zijn de funderingen van de voorgangers van de kerk waarbij de bakstenen hergebruikt zijn. Ook blijkt uit de boringen dat de kerkheuvel een natuurlijke zandopduiking is die opgehoogd is door de verschillende bouwfases van de kerk.

Hieronder is een 3D weergave van de boringen met de kerk. Klik met de muis in de 3D afbeelding hieronder en beweeg naar links, rechts, boven en onder om rondom het beeld te draaien. Met de scrollmuis kan in- en uitgezoomd worden. Door de <CTRL> toets en de muisbewegingen kan in het beeld geschoven worden.

Publicatie:

• Orbons, J., R. Exaltus, 2021, Terp Kerkbrink, Groet, Gemeente Bergen, Inventariserend Veldonderzoek (IVO-O); Bureauonderzoek, geofysisch onderzoek en verifierend booronderzoek, ArcheoPro archeologisch rapport 21027, Eijsden
• Orbons, J., R. Exaltus, H. Stapel, 2021, De heuvel van de kerk te Groet, in Jaarboek Scoronlo, 2021.

Het weer tijdens het onderzoek was erg winters, sneeuw en hagel zorgden voor een bijzonder landschap.

Het resultaat van de EM meting

Het resultaat van de weerstandsmeting

Het boorprofiel van zuid naar noord